Φιλοσοφία του Διαθεματικού Πλαισίου Προγραμμάτων Σπoυδών (ΔΕΠΠΣ)
Η φιλοσοφία που διέπει τα νέα Διαθεματικά Προγράμματα Σπoυδών υιoθετεί ως ένα βαθμό στοιχεία όμoια με αυτά των παλαιών, δηλαδή συγκλίνει στη διατήρηση των ανεξάρτητων γνωστικών αντικειμένων στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο, δεδομένου ότι η αναμόρφωση των Προγραμμάτων Σπουδών εκτείνεται στο πλαίσιο της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης και μόνο. Ωστόσο, τα Προγράμματα παρέχουν, σε μεγάλο βαθμό, σύμφωνα με την άποψη των υπευθύνων του σχεδιασμού τους, περιθώρια «αυτονομίας» στον εκπαιδευτικό, αφού το πλαίσιό τους θεωρείται ανοικτό, προκειμένου το σύγχρονο σχολείο να ανταποκριθεί στις πολλαπλές απαιτήσεις της κοινωνίας της γνώσης και της τεχνολογίας καθώς και της προσαρμογής του ανθρώπου στα ποικίλα κοινωνικοοικονομικά και πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα. Παράλληλα, διαμορφώνουν μια αντίληψη αντίθετη με αυτή που κυριαρχούσε στα παλαιότερα Προγράμματα Σπουδών, όπου το ενδιαφέρον εστιαζόταν στην αποσπασματική προσέγγιση της γνώσης και στη στείρα απομνημόνευση.
Στα Διαθεματικά Προγράμματα Σπουδών είναι σαφής αυτή η τάση, καθώς κινούνται τόσο στον οριζόντιο όσο και στον κάθετο άξονα διασύνδεσης της γνώσης.
Ειδικότερα, ο κάθετoς άξονας διασύνδεση της γνώσης αφορά τη σπειροειδή διάταξη της ύλης, από τάξη σε τάξη και από βαθμίδα σε βαθμίδα, ενώ στον οριζόντιο άξονα επιχειρείται η διασύνδεση και η επεξεργασία θεμάτων των επιμέρους Α.Π.Σ. από πολλές οπτικές γωνίες, ώστε να φωτίζονται πολυπρισματικά και να αναδεικνύεται η γνώση και η σχέση της με την πραγματικότητα. Αυτή η προσέγγιση ονομάζεται διαθεματική και θεωρείται ευρύτερος όρος από τη διεπιστημονικότητα.
Στο πλαίσιο της διαθέματικής προσέγγισης, είναι δυνατή η υιοθέτηση διαφορετικών, αλλά παράλληλων και συμπληρωματικών μεταξύ τους στρατηγικών σχεδιασμούτων Α.Π.Σ, όπως είναι:
α) Η συγκρότηση ενιαίων και, συγχρόνως", ανεξάρτητων "διαθεματικών" διδακτικών αντικειμένων/ μαθημάτων (π.χ. Μελέτη του Περιβάλλοντος, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Ερευνώ το Φυσικό Κόσμο κτλ.), η οποία επιτυγχάνεται με κατάλληλη οργάνωση της διδακτέας ύλης, που επιλέγεται από διάφορα επιστημονικά πεδία με τρόπο, ώστε για κάθε θέμα που εξετάζεται να αναδεικνύονται η σχέση και τα ση μεία τομής των δεδομένων από τις διαφορετικές επιστήμες καθώς και η διασύνδεσή τους με την καθημερινή ζωή.
β) Η οριζόντια διασύνδεση των Α.Π.Σ γνωστικών αντικειμένων που διδάσκονται αυτοτελώς σε μια βαθμίδα της σχολικής εκπαίδευσης, η οποία επιτυγγχάνεται με:
i) την παράλληλη ή διαδοχική, ανάλογα με την περίπτωση, διδασκαλία θεμελιω¬δών διαθεματικών εννοιών, που προβλέπεται να διδάσκονται στο πλαίσιο περισσότερων του ενός διαφορετικών μαθημάτων, ώστε να εξασφαλίζεται η δυνατότητα αξιοποίησης γνώσεων και εμπειριών που έχει ήδη αποκτήσει ο μαθητής από τη "διδασκαλία άλλου γνωστικού αντικειμένου. Έτσι, επιτυγχάνεται η κατά το δυνατόν ολιστική προσέγγιση της γνώσης και η κατάκτησή της μέσα από κατάλληλες διασυνδέσεις.
ii) την πραγματοποίηση, στο πλαίσιο της διδασκαλίας κάθε θεματικής ενότητας των επιμέρους Α.Π.Σ., διαθεματικών δραστηριοτήτων / εργασιών με διαφορετικά θέματα και περιεχόμενο, που λειτουργούν συμπληρωματικά στην κατανόηση των θεμελιωδών διαθεματικών εννοιών και οδηγούν στη δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου γνώσεων και δεξιοτήτων. Για την υλοποίηση αυτών των εργασιών πρέπει να αφιερώνεται συγκεκριμένος χρόνος, που κυμαίνεται στο 10% περίπου του συνολικού διδακτικού χρόνου κάθε θεματικής ενότητας.
Παπαγεωργάκης Παναγιώτης
Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου
Κρυονερίου